Беларускія арлы на Балканах: птушыны рэстаран у гарах, адпачынак у нацпарку і паляванне на грэцкіх палях

Навіна арганізацыі ад 22 лютага 2018 года

Вялікія арляцы – наздвычай рэдкія птушкі, якім пагражае глабальнае знікненне. Каб дапамагчы ім выжыць, важна дазнацца больш пра іх жыццё і тое, што ім пагражае. Для гэтага ў 2017 годзе мы адлавілі і пазначылі датчыкамі восем вялікіх арляцоў. Датчыкі дасылаюць сігналы і расказваюць нам пра іх падарожжы, за якімі ты можаш сачыць на карце.

Пакуль нашыя вялікія арляцы працягваюць весці  звыклы лад жыцця на зімоўцы. Але хутка яны выправяцца дадому, і мы зможам назіраць за іх пералётам..

Нагадаем, што арляцы Тур, Ціхан, Пярун і Паляшук зімуюць у Афрыцы, а астатнія — на Балканскай паўвыспе: у Грэцыі ці на мяжы з ёй.

Мы захацелі даведацца больш пра ўмовы жыцця нашых арляцоў на зімоўцы. Ці шмат іх суродзічаў праводзіць зіму ў тых жа месцах? Чым яны там харчуюцца?

Нам удалося звязацца з двума нацыянальнымі паркамі Грэцыі і атрымаць адказы на нашыя пытанні.

Хто ў лес, хто на раку

У нацыянальным парку “Дэльта ракі Аксьёс” на поўначы Грэцыі зімуюць беларускія арляцы Блонд і Юзэфіна. У Беларусі яны жылі на розных тэрыторыях, а вось у Грэцыі аказаліся суседзямі.

У гэтым жа нацпарку зімуюць і іншыя вялікія арляцы. З якіх краін яны прыляцелі – невядома. Можа, Юзэфіна і Блонд там не адзіныя землякі. У нацпарку ўзрадаваліся, што ад нас яны атрымалі першыя звесткі пра тое, адкуль да іх прылятаюць гэтыя арлы.

На відэа можна паглядзець на дэльту ракі Аксьёс з вышыні птушынага палёту — вачыма нашых арляцоў!

Кожную зіму ў парку рэгіструюць ад 6 да 20 птушак гэтага віду. Летась іх было зарэгістравана восем. Звычайна 1-2 арляцы зімуюць на рацэ Аксьёс, а большасць аддае перавагу лесу Альякманас. Юзэфіна, напрыклад, вырашыла жыць каля гэтай ракі, уздоўж якой у асноўным і лётае, а вось Блонд адпачывае ў лесе недалёка ад дэльтаў рэк, што цякуць праз яго і ўпадаюць у заліў Тэрмаікос.

Рэстаран ў гарах

У нацыянальным парку “Лес Дадзья-Ляўкіміс-Суфлі”, што на паўночным усходзе Грэцыі, з верасня па красавік таксама назіраюць па некалькі вялікіх арляцоў. У пікавы сезон – са снежня па сакавік – рэгіструецца па 6-8 асобін гэтых птушак.

Яны разам з іншымі арламі і сіпамі прылятаюць на адмысловыя падкормачныя станцыі, дзе харчуюцца мёртвымі буйнымі жывёламі, целы якіх пакідаюць ім супрацоўнікі парку. Тут можна сустрэць больш за палову відаў драпежных птушак Еўропы!

Рэгулярна наведвае гэты “арліны рэстаран” і нашая Дзяніса, якая адмыслова прылятае сюды з нацпарку “Гола-голу” ў турэцкай Усходняй Фракіі. Ці то ў тым яе “гатэлі” няма праграмы “ўсё ўключана”, ці то тамтэйшае меню ёй чымсьці не дагадзіла, ці проста захацелася пакаштаваць экзатычных страваў, але ў любым разе Дзяніса абрала своеасаблівы, не самы характэрны для вялікіх арляцоў рацыён. Аснову рацыёну гэтых птушак у Беларусі, напрыклад, складаюць дробныя балотныя птушкі, грызуны ды амфібіі.

Але Дзяніса знайшла для сябе стол, які заўжды накрыты, і ахвотна частуецца з яго.

На відэа ты можаш паглядзець на зімовы лес Дадзья і яго драпежных птушак.

А дзе Альжуся?

Яшчэ адна нашая арліца – Альжуся – зімуе на захадзе Грэцыі, на рацэ Ахелоас, не на ахоўваемай тэрыторыі. Яна аблятае прырэчныя палі, а часам лётае ўздоўж ракі далей углыб краіны.

Для арляцоў добра, калі яны абіраюць месцамі зімоўкі тэрыторыі, што знаходзяцца пад аховай. Там у іх больш спрыяльныя і бяспечныя ўмовы, каб перажыць зіму. А гэта надзвычай важна для птушак, што знаходзяцца пад пагрозай глабальнага знікнення. Таму мы крыху турбуемся за Альжусю. Апошні сігнал ад яе мы атрымалі 3 лютага. Спадзяемся, што яна хутка “выйдзе на сувязь”.

Як ты можаш дапамагчы вялікім арляцам?

Ты можаш ахвяравацьна акцыю “Выратуй арляня!” па пошуку і ахове гнёзд вялікіх арляцоў. Гэтых птушак засталося ў Беларусі ўсяго 120-160 пар! Кожны ўнёсак у справу іх захавання вельмі важны.

Пра праект сачэння за арляцамі

Двухгадовы праект "Навукова абгрунтаваная ахова глабальна пагражальнага віду вялікага арляца ў Беларусі" праводзяць арнітолагі Эстонскага ўніверсітэта навук аб жыцці, ГА "Ахова птушак Бацькаўшчыны", Eagle Club (Эстония) і НАН Беларусі. Міністэрства замежных спраў Эстоніі фінансава падтрымала сачэнне за шасцю арляцамі, а датчыкі для яшчэ дзвюх птушак прадаставіў Брытанскі траст па арніталогіі (BTO).

Адловы птушак у Белавежскай пушчы падтрыманыя Франкфурцкім заалагічным таварыствам (ФЗТ).